Tại bản Tân Hương, xã Yên Khê (Con Cuông) có một con suối mọc lên từ lòng đất, người dân nơi đây thường gọi là suối Nước Mọc, còn người Thái thì gọi là Tạ Bó (suối Nóng Lạnh).
Ngoài
giá trị tưới tiêu cho hàng chục ha đồng ruộng, dòng nước trong xanh,
mát lạnh hay ấm áp theo mùa cùng sự điểm xuyết của những bóng cây cổ
thụ, bậc đá rêu phong đã giúp Tạ Bó trở thành một danh thắng, là niềm
tự hào của bà con các dân tộc Yên Khê.
Có
lẽ do mọc lên từ lòng đất nên dù trời mưa to hay nắng hạn, lưu lượng
nước của Tạ Bó không mấy thay đổi, mặt nước luôn xanh trong. Quanh vẻ
đẹp và sự bí ẩn của Tạ Bó có những câu chuyện tô điểm cho dòng suối này
mang thêm sắc màu huyền thoại.
Ấy là chuyện thuở xa xưa, khi
Ngọc Hoàng thường cho các tiên nữ giáng trần xuống động Đào Nguyên (xã
Bồng Khê - Con Cuông) đón những bậc hiền nhân quân tử lên thiên đình
thưởng ngoạn cảnh bồng lai. Để các tiên nữ không vương vấn bụi trần
gian, Ngọc Hoàng hóa phép tạo ra dòng suối tinh khiết mọc lên từ lòng
đất để các nàng tắm gội dung nhan trước lúc gặp các bậc hiền nhân quân
tử.
Tắm suối Tạ Bó, các tiên nữ vốn đã xinh đẹp lại càng xinh
đẹp hơn. Câu chuyện khác lại kể rằng thuở người Thái di cư từ vùng Tây
Bắc vào, đến vùng Yên Khê ngày nay thấy thung lũng này khá bằng phẳng,
được bao quanh bởi các dãy núi đá nên quyết định dừng chân khai bản,
lập mường. Nhưng ít lâu sau mọi người nhận thấy vùng đất này thiếu nước
nghiêm trọng, bởi không có khe suối chảy qua. Nước sinh hoạt phải băng
rừng ra tận sông Lam hoặc vào sông Giăng để cõng về.
Còn nước
tưới cho đồng ruộng không có cách nào khác là phải chờ trời mưa xuống.
Cuộc sống cơ cực vì thiếu nước nên dân bản bàn nhau cử người mang theo
lễ vật lên thiên đình cầu xin Ngọc Hoàng ban cho nguồn nước. Trải bao
gian lao vất vả, đoàn người tìm đến được thiên đình và diện kiến Ngọc
Hoàng. Cảm kích trước hành động này, Ngọc Hoàng đãi mọi người một bữa
tiệc rồi đồng ý ban cho người dân Yên Khê một nguồn nước mọc lên từ
lòng đất. Đoàn người về đến đầu làng đã nghe tiếng reo hò của dân bản
quanh dòng suối mát lạnh, và cánh đồng của bản đã xanh ngời màu lúa. Từ
đây, cuộc sống ngày một no đủ.
Ngày
hè nóng bức, được ngâm mình trong dòng nước mát lạnh của Tạ Bó chợt thư
thái lạ thường. Nếu được đầu tư đúng mức thì trong tương lai không xa,
Tạ Bó- suối Nước Mọc của Yên Khê sẽ là một địa chỉ hấp dẫn, bởi danh
thắng này nằm ngay cửa ngõ của rừng Quốc gia Pù Mát.